KHỔ THÂN LỤC BÁT VẦN "ỒN"

Thủ trưởng một đơn vị quân đội xuống kiểm tra nhà ăn. Ông đứng ngắm nghía mãi một câu khẩu hiệu được kẻ lớn trên tường:

ĂN CƠM XIN CHỚ LÀM ỒN

AI MÀ VI PHẠM ĂN…DƯA CHỊ NUÔI!

Vốn là người rành thơ phú, ông liền gọi nhân viên quản lí đến:

- Cậu cho kẻ khẩu hiệu lên tường nhắc nhở mọi người giữ trật tự khi ăn là rất tốt. Nhưng phàm đã là thơ lục bát thì chữ thứ 6 câu lục phải vần theo chữ thứ 6 câu bát. Cứ theo thi pháp mà suy thì câu này đích thị là lục bát thất vận. Hỏng! Ấy là chưa kể đến nghĩa của từ nữa. Dưa chị nuôi…Dưa cải chị nuôi đơn vị ta muối ngon có tiếng, cậu viết thế khác nào khuyến khích cán bộ chiến sĩ vi phạm để… được ăn dưa?

Chàng quản lí tủm tỉm gãi đầu:
- Dạ, em cũng biết là nó…mất vần. Dưng mà thủ trưởng ôi! Cái vần “ồn” ấy mà. Nó là tử vận. Gặp cái vần này là bó tay chấm com luôn. Thế nên em đành chịu “thất vận” nhưng “đắc ý” vậy.

Thủ trưởng nghiêm mặt:
- Cái vốn kiến văn của cậu đúng là không đủ vốc tay! Trong lịch sử văn chương đã từng có nhiều câu thơ gieo trúng tử vận. Cụ thể là bản dịch bài thơ Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu. Nguyên tác của nó là:

Nhật mộ hương quan hà xứ thị,
Yên ba giang thượng sử nhân sầu.

Cụ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu đã dịch là:

Quê hương khuất bóng hoàng hôn…

Có đúng là “tử vận” không? Thế nhưng bậc thi bá Tản Đà đã nắn được câu bát tuyệt đối tài tình:

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.

“Ôn” với “uồn”…chuẩn quá còn gì! Thế nên cậu phải học tập bậc tiền nhân, sửa lại câu khẩu hiệu này thành:

ĂN CƠM XIN CHỚ LÀM ỒN
ĐỪNG AI VI PHẠM MÀ BUỒN CHỊ NUÔI!

Cậu quản lí cố vớt vát:- Dạ thưa thủ trưởng! Thủ trưởng vẫn luôn nói, làm gì mình cũng phải tính đến hiệu quả. Em quán triệt tinh thần ấy nên mới làm thế. Và quả nhiên là từ ngày em kẻ câu khẩu hiệu kia, tình hình nhà ăn rất trật tự ạ. Không ai dám hó hé tí nào…. Sửa theo ý thủ trưởng em sợ…

- Sợ là sợ thế nào? Cậu tối tăm quá đấy. Một đằng là dưa chị nuôi, cái nghĩa vật chất cụ thể trần trụi. Một đằng là nỗi buồn, là tâm lí, là tình cảm, nó thuộc về cõi tinh thần thanh cao. Viết như thế là đạt vần đắc ý, câu khẩu hiệu nôm na của cậu đã thăng hoa thành một câu thơ thanh thoát, chắc chắn cán bộ chiến sĩ mỗi khi đọc nó sẽ phải xem lại thái độ của mình. Cậu hãy chấp hành lệnh tôi, miễn bàn!

Một tuần sau, thủ trưởng bí mật ghé nhà ăn kiểm tra hiệu quả câu khẩu hiệu theo ý ông. Trái với nhận định của ông thủ trưởng vốn trọng văn chương thanh tao bác học, nhà ăn ồn ào như chợ vỡ. Ông nhíu mày đăm chiêu: Quái, chả nhẽ mọi người lại sợ… ăn dưa?

(S.T)

Nguồn: Blog Xuân Yến