Căng thẳng tại hội nghị cấp cao ở Hà Nội nổi lên khi Trung Quốc tố giác Nhật Bản làm hỏng không khí đàm phán tại hội nghị để bàn về hợp tác kinh tế và chính trị.
Tổng thư ký ASEAN ông Surin Pitsuwan nói với các nhà báo cuộc họp của nhóm thường được gọi là ASEAN Cộng Ba này nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng nhiều của nhóm:
“Nhóm cũng muốn gia tăng hợp tác và hội nhập về thương mại, đầu tư, phát triển và nhiều lĩnh vực khác để khu vực này tiếp tục tăng trưởng, ổn định và tiến bộ.”
Nhưng vào lúc cuộc họp kết thúc, Trung Quốc đã chỉ trích Nhật Bản, đòi hủy cuộc họp giữa Thủ tướng Ôn Gia Bảo và Thủ tướng Naoto Kan.
Tân Hoa Xã trích dẫn lời ông Hồ Chánh Dược, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, tố giác phía Nhật làm hỏng không khí đàm phán bằng cách đưa ra những phát biểu sai lạc trong các cuộc họp trước đó.
Tân Hoa Xã nói rằng đoàn Trung Quốc bác bỏ các tin cho rằng hai bên đã đồng ý mở lại đàm phán về tranh chấp lãnh thổ trong vùng Biển Đông Trung Hoa.
Ông Noriyuki Shikata, một Phát ngôn viên của chính phủ Nhật Bản nói với các nhà báo rằng phản ứng của Trung Quốc không có cơ sở:
“Chúng ta cần đối thoại giữa hai quốc gia, và có những vấn đề cần giải quyết. Chúng tôi duy trì lập trường cơ bản của chúng tôi là muốn giải quyết các vấn đề còn tồn đọng, chúng ta phải đàm phán.”
Sáng hôm thứ Sáu, Ngoại trưởng của Trung Quốc và Nhật Bản gặp nhau, dường như để chứng tỏ có dấu hiệu quan hệ nồng ấm.
Trong 3 ngày họp cấp cao, nhiều người quan tâm trước thái độ quả quyết của Trung Quốc khi đòi chủ quyền lãnh hải.
Bắc Kinh nói rằng họ có toàn bộ chủ quyền tại Biển Nam Trung Hoa, mà Việt Nam gọi là Biển Đông, đưa họ vào vị trí tranh chấp tại các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa; mà một số nước, trong đó có Việt Nam, cũng đòi chủ quyền.
Vào ngày thứ Bảy, lãnh đạo của nhóm ASEAN Cộng Ba sẽ họp với lãnh đạo của Australia, Ấn Độ và New Zealand trong Hội nghị thượng đỉnh Đông Á.
Nga và Mỹ sẽ dự thượng đỉnh Đông Á với tư cách quan sát viên và được mời gia nhập nhóm này với tư cách là thành viên vào năm 2011.
