Hai câu chuyện về “siêu lạm phát” này được kể để làm vui cho những ai đang cảm thấy bất hạnh vì là công dân của những quốc gia có mức lạm phát lên đến 2 hay 3 con số.
Câu chuyện thứ nhất là về quá trình lạm phát của nước Đức trong Thế Chiến I. Trong thời gian 9 năm (1914 – 1923), mức lạm phát trung bình mỗi năm là 10 lần (1000%) và kết quả là đến cuối năm 1923 thì giá cả đã tăng lên… 1 tỉ lần (9 con số 10 nhân với nhau!). Do đó, ngân hàng trung ương nước này đã phải phát hành đồng 100 000 000 000 (một trăm tỉ) mark (xem hình 1). Trong bài viết “A look at German inflation 1914 – 1924” đăng trong joelscoins.com Joel Anderson đã ghi chú: vào ngày 15 tháng 11 năm 1923 thì 100 tỉ mark mua được hai vại bia, và giá một ổ bánh mì là 80 tỉ mark.
Nhưng đây vẫn chưa phải điều khủng khiếp nhất. Câu chuyện thứ hai ghê gớm và… hài hước hơn nhiều liên quan đến vụ lạm phát có một không hai trong lịch sử loài người và hiện vẫn còn đang diễn ra. Đó là vụ lạm phát đạt tới hai triệu phần trăm, đồng nghĩa với việc giá sinh hoạt tăng 20 ngàn lần mỗi năm, ở quốc gia châu Phi Zimbabwe. Với mức lạm phát như vậy, vào tháng 7 năm 2010 này, một tờ 100 tỉ dollar Zimbabwe chỉ mua nổi… 3 quả trứng gà chưa luộc! (Xem hình 2.) Con tờ tiền mới nhất vừa được phát hành thì có mệnh giá lên tới 100 000 000 000 000 (một trăm ngàn tỉ) dollar.
Bạn hãy hình dung như sau. Cả nước ta (kể cả các công ty nước ngoài ở VN) làm một năm không ăn gì và không trừ chi phí sản xuất được khoảng 100 tỉ dollar Mỹ (theo thống kê của chính phủ ta!). Nếu sau một đêm, số dollar Mỹ đó bỗng biến thành… dollar Zimbabwe thì cả nước sẽ chỉ mua được 3 quả trứng gà. Vẫn với kiểu “biến hóa” như vậy, toàn bộ số người lao động của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ với GDP hàng năm khoảng 10 tỉ dollar phải làm 10 năm mới đủ bảo đảm cho chính phủ dám chạm tay vào một tờ giấy bạc mới được phát hành trong năm nay ở Zimbabwe!!!
NGUYỄN TRẦN SÂM
