Chủ nghĩa nhân văn luôn bắt đầu từ sự trân quý những phận người nhỏ bé trước khi đi đến những bến bờ lớn lao hơn.
Sẽ đến một lúc, tính nhân văn trở thành chỉ số để đánh giá sự phát triển của xã hội loài người nếu chúng ta đồng ý với nhau rằng xã hội phát triển cũng chỉ để “người” hơn.
Những sự kiện liên tiếp xảy ra vừa qua cần được xem như một cái tát thật đau để cho xã hội chúng ta tỉnh ra và tìm về đúng với những chân giá trị của mình.
Chúng ta gọi nhau là đồng bào. Nhưng chúng ta hội hè, trong lúc đồng bào của chúng ta vật lộn với lũ dữ, khóc than vì mất người thân. Mà hội hè cực lớn. Khuôn mặt cảm thương lúc trao quà cứu trợ hẳn cũng sẽ nhanh chóng trở lại hứng khởi, hân hoan cho hợp với không khí lễ hội đang tưng bừng. Và lũ đang lên, và đồng bào đang chết. Một phút mặc niệm cho đồng bào lũ lụt dẫu có vẫn là chưa đủ. Nhưng nào có đâu. Ai đó có góp ý, chỉ nên để lại phần lễ thôi, bỏ hết phần hội đi. Sẽ mất vui, nhưng lúc như thế nên vui chăng? Và có vui được chăng?
Bốn người chết vì chuẩn bị cho Đại lễ. Đại diện chính quyền nói”không ảnh hưởng đến việc đảm bảo an ninh”. Một lệnh hủy bắn pháo hoa theo sau một lệnh nhập bù pháo hoa. Xã hội vẫn không ngớt rộn ràng. Trong số 200. 000 người đổ về Mỹ Đình xem đêm pháo hoa bế mạc 10-10, có mấy ai nhớ đến 4 người đã chết. Một lời tri ân chính thức là quá khó sao? Sợ niềm vui không trọn vẹn hay là sự khiếm khuyết của tâm hồn?
Và cũng trong những ngày hân hoan của Đại lễ, 9 ngư dân – 9 người đồng bào của chúng ta – bị Trung Quốc giam giữ. Dường như chúng ta quên hẳn họ. Tình đồng bào của chúng ta sẽ thể hiện lúc nào nữa đây nếu không phải là những lúc khốn khó như thế này? Con số 9 người vẫn là quá ít hay là bởi chúng ta không quen biết họ? Có phải chúng ta phó mặc hết cho Chính phủ để quên đi trách nhiệm, tình đồng bào của chúng ta? Nhưng lại không có một nhà chức trách nào tiếp xúc với 9 người này từ lúc họ bị bắt giữ đến lúc họ được thả. Đến bao giờ, dù chỉ là một phận người Việt Nam bị chà đạp cũng được toàn dân tộc này hướng về và dõi theo?
Chúng ta nói với nhau quá nhiều từ “nhân dân”trong những diễn văn để quên mất những phận người. Quên rồi sao mỗi vui buồn, đau khổ của thân phận người Việt góp lại chính là nỗi niềm của nhân dân.
4 người chết trong đó có 1 người Việt là nỗi đau của nhân dân. Chứ không phải chỉ là chi phí đáng tiếc cho Đại lễ.
9 ngư dân Việt chưa về đến nhà là nỗi đau của nhân dân. Chứ không phải là phương tiện để thể hiện một thái độ ngoại giao.
Đến khi nào xã hội biết cộng hưởng với những nỗi buồn niềm vui của mỗi thân phận thì xã hội đó mới được gọi là phát triển.
Đến khi nào mỗi người dân Việt Nam hiểu được rằng sự xúc phạm của ngoại quốc đến bất kỳ người đồng bào nào của mình cũng đồng nghĩa là sự xúc phạm đến thể diện quốc gia mình, đến lòng tự tôn dân tộc mình và đến cả danh dự, lòng tự trọng của bản thân mình. Khi đó, dân tộc này mới lớn lên được.
Bàng quan, thờ ơ là bệnh của một dân tộc mà dân khí đang suy. Và những sự kiện trên là những chỉ dấu đáng ngại.
N.A.T.
