Lê Duy Nhân
Việt Nam có vẻ ngày càng đến gần Hoa Kỳ hơn, do sức ép bá quyền Trung Quốc. Nhưng mặt khác vẫn chưa có dũng cảm tháo gỡ cái vòng kim cô Bắc Kinh nên mới dùng dằng nửa ở nửa đi.
Sau khi được ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố sẵn sàng hợp tác bảo vệ Biển Đông tại hội nghị ASEAN, Việt Nam tỏ ra rất “hưng phấn” trước triển vọng quan hệ quốc phòng với Hoa Kỳ , kẻ thù “vĩnh viễn” trong chiến tranh xâm lược miềm Nam trước đây. Và Hoa Kỳ cũng ráo riết xoá hận thù cũ để xây dựng thế liên minh phòng vệ Biển Đông với Việt Nam. Hai bên như chạy đua nước rút tiến tới liên minh quân sự khẩn cấp.
Ngày 5/8 vừa qua tờ Wall Street Journal dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Mỹ, Phillip Crowley, tuyên bố rằng Hoa Kỳ và Việt Nam đã thoả thuận về hợp tác hạt nhân dân sự. Trên nguyên tắc, thoả thuận này không ngăn cấm Việt Nam tự làm giàu Uranium mặc dầu Bộ Ngoại Giao không đả động đến vấn đề “nhạy cảm” này. Ngay sau khi tin này được loan tải, phía Trung quốc lên tiếng phản đối Hoa Kỳ thi hành chính sách phân biệt đối xử, cho phép Việt Nam làm giàu Uranium trong khi cấm các nước khác. Hầu hết các cơ quan truyền thông lớn trên thế giới đều chạy tít lớn tin Hoa Kỳ và Việt Nam hợp tác hạt nhân trong khi Việt Nam lại hoàn toàn im lặng một cách rất khó hiểu. Điều làm người ta ngạc nhiên hơn nữa là hai ngày sau, bà Nguyễn Phương Nga, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam lại còn đăng đàn phủ nhận hoàn toàn về hợp tác hạt nhân giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Tại sao lại có chuyện Hoa Kỳ đánh trống xuôi, Việt Nam thổi kèn ngược về một tin có lợi cho cả hai nước như vậy? Vì sợ thiên triều nổi cơn lôi đình hay vì chia rẽ trầm trọng trong nội bộ lãnh đạo Đảng? Cách đây không lâu , “xung khắc” chính sách quốc phòng giữa hai ông, một ông Phùng Quang Thanh, Bộ Trưởng Quốc Phòng và một ông Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh. Ông Chánh thì mềm như bún trước kẻ thù phương Bắc, tuyên bố Trung Quốc chưa bao giờ dùng vũ lực với Việt Nam (ông Thanh quên hẳn “bài học” của Bắc Kinh năm 1979, quên hẳn các trận hải chiến giữa Trung quốc và Việt Nam khi Tàu đem quân chiếm Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam), trong khi ông Phó Nguyễn Chí Vịnh thì lại lên gân tuyên bố “Việt Nam đủ sức chống trả các cuộc xâm lăng”.
Tướng Phùng Quang Thanh được coi là người chủ trương hợp tác với Mỹ về quốc phòng, trong khi tướng Nguyễn Chí Vịnh lui tới Bắc Kinh như cơm bữa. Tại sao lại có chuyện tréo cẳng ngỗng như vậy? Gió đã đổi chiều hay Hà Nội đang sắp xếp lại nhân sự quốc phòng?
Việt Nam không đủ sức chống lại tên bá quyền khổng lồ Trung Quốc nên phải tìm kiếm đồng minh, là điều bất cứ nước nào cũng phải làm. Nhưng hợp tác mà không thật tình thì chẳng sớm thì muộn cũng xôi hỏng bỏng không. Hoa Kỳ quả thật là một đồng minh rất khó chơi. Nhưng không phải là không chơi được nếu quyền lợi của Hoa Kỳ gắn chắt với quyền lợi của ta. Muốn làm đồng minh với Hoa Kỳ thì phải áp dụng “thủ pháp”: “Trust but verify”. Và Việt Nam không còn một lựa chọn nào khác.
Cũng không ai cấm Việt Nam phải “mềm dẻo” với Trung Quốc khi chưa đủ vây cánh. Nhưng cái lối “đâm sau lưng ngoại giao” của Việt Nam trong vấn đề hợp tác hạch nhân với Mỹ là hành động khó nước nào chấp nhận được. Sau vụ “đính chính” này của Bộ Ngoại Giao Việt Nam, không hiểu Bộ Ngoại Giao Mỹ có còn dám tuyên bố điều gì về hợp tác Việt-Mỹ nữa không!
Liên tiếp trong mấy ngày đầu tháng 8, hết siêu hàng không mẫu hạm George Washington đến khu trục hạm John McCain đến Việt Nam “đánh dấu” 15 năm bình thường ngoại giao giữa hai nước đang làm Trung quốc rất khó chịu. Không hiểu lần này Bộ Ngoại Giao Mỹ còn dám biểu lộ “hưng phấn” trước các tiến triển hợp tác quốc phòng Việt-Mỹ nữa hay không.
Lê Duy Nhân
© Thông Luận 2010
